Wat je lichaam onthoudt als je nog maar een kind was
Seksualiteit wordt vaak gezien als een gebied van verlangen, verbinding en plezier. Maar voor veel mensen is seksualiteit juist een plek vol spanning, verwarring of afwezigheid. Niet door gebrek aan liefde of openheid - maar door stress. Niet de stress van een overvolle agenda, maar diep opgeslagen stress in het lichaam.
Stress die vaak begint in de kindertijd, op momenten die je je niet altijd bewust herinnert.
Stress die ontstaat wanneer grenzen worden overschreden voordat je ze zelf kon voelen of benoemen.
En die op volwassen leeftijd kan verklaren waarom je soms “niets voelt”, juist op de momenten dat je wél wil openen.
Als je lichaam zich sluit terwijl jij verlangt naar verbinding, dan is dat geen fout. Het is bescherming. Wat je ooit hielp om te overleven, kan nu in de weg staan van echt kunnen leven.
Seks vraagt om overgave. Maar overgave is alleen mogelijk wanneer je zenuwstelsel zich veilig voelt. En dat systeem werkt niet logisch of rationeel. Het weet niets van context, intentie of jaren therapie.
Het zenuwstelsel leert op ervaring. Als aanraking, nabijheid of seksualiteit in je vroege leven werd gekoppeld aan verwarring, schaamte of angst, dan slaat het lichaam die ervaring op als bedreiging. En datzelfde lichaam blijft reageren - ook jaren later. Niet uit onwil. Maar uit bescherming.
Seksuele blokkades worden vaak gelinkt aan grote gebeurtenissen. Maar stress kan ook ontstaan door ogenschijnlijk kleine dingen: een kind dat geen bescherming ervaart. Een grens die niet gevoeld of bevestigd wordt. Aanraking zonder toestemming - zoals een verplichte zoen van een volwassene. Of te vroeg geconfronteerd worden met seksualiteit, zonder bedding, zonder woorden.
Wat er wél gebeurde is soms vaag. Wat er níet gebeurde - bescherming, uitleg, toestemming - is vaak nog bepalender. Je was een kind. Je had geen woorden. En je lichaam heeft het voor je onthouden.
Bij elke vorm van stress maakt het lichaam cortisol aan - een stresshormoon dat helpt om alert te blijven. Functioneel bij gevaar, maar destructief voor intimiteit. Want cortisol onderdrukt precies die stoffen die nodig zijn voor verbinding: oxytocine en dopamine.
Zelfs als je wílt ontspannen, kan je lichaam in een oude staat van spanning blijven hangen. Het is onmogelijk om met wilskracht een onveilig zenuwstelsel te kalmeren. En dat verwart: je houdt van je partner. Je wilt voelen. En toch sluit je systeem zich af. Of je voelt juist te veel. Bevriezen, verdwijnen, verdoven.
Daarop volgt vaak schaamte. De gedachte: “Er is iets mis met mij.”
Maar je bent niet stuk. Je lichaam neemt het over - precies zoals het ooit heeft geleerd.
Seksuele ontwikkeling hoort te groeien vanuit nieuwsgierigheid. In een veilige bedding. Maar als die veiligheid ontbreekt, stokt de ontwikkeling. Of raakt vervormd. Een kind dat te vroeg in contact komt met seksualiteit - fysiek of emotioneel - zonder toestemming of bescherming, bevriest in je eigen seksualiteit.
Wat dan ontstaat is geen natuurlijke seksuele ontwikkeling, maar een vervlechting van schaamte, opwinding, schuld en verwarring. En ook als je volwassen wordt, blijft je lichaam reageren vanuit dat patroon. Het heeft nooit iets anders geleerd.
Schaamte is een van de hardnekkigste reacties op seksuele stress. Niet alleen over wat er gebeurd is, maar ook over hoe je lichaam reageerde. Over opwinding in een onveilige situatie. Over het niet durven zeggen van ‘nee’. Over meegaan, terwijl iets in jou protesteerde.
Maar schaamte is geen bewijs van schuld. Het is een overlevingsstrategie. Een manier om controle te voelen over iets waar je die niet had. Schaamte zegt: “Misschien had ík het moeten stoppen.” Dat voelt veiliger dan de rauwe waarheid: “Ik kon het niet stoppen. En er was niemand die mij beschermde.”
Seksuele heling begint niet in bed, en ook niet bij de ander. Het begint in jouw systeem. In een veilige omgeving waarin niets moet - en waarin je zenuwstelsel nieuwe ervaringen mag opdoen.
Dat vraagt vertraging. Aanraking zonder bedoeling. Ruimte zonder verwachting. Grenzen die niet alleen gerespecteerd worden, maar ook echt gevoeld en bevestigd. Je zenuwstelsel leert via herhaling. Via nieuwe signalen van veiligheid. Via de erkenning: 'Ik mag stoppen. Ik mag voelen. Ik mag zelf bepalen.'
Via lichaamsgerichte sessies of workshops ontstaat een nieuwe herinnering. Je voegt iets toe en als je dat vaak genoeg doet overschrijft het de oude herinnering. Zoals een deelnemer het verwoorde “Eindelijk voelde ik me niet raar. Niet kapot. Maar een levend mens.”
Seksualiteit is geen prestatie. Geen techniek. Geen verlangen dat je moet kunnen ‘oproepen’. Het is aanwezigheid. In je lijf. In het moment.
Voor wie ooit heeft moeten pleasen, bevriezen of verdwijnen, is dat een immense beweging. Niet omdat het moeilijk is, maar omdat het onbekend is.
Maar het kan. En dat begint bij erkenning. Door te vertragen en echt te voelen.
Het Webinar 'Seks zonder Stress' begint met een mooie voeloefening.
Kijk de video: 'Seks zonder Stress'
'Heling begint niet bij wat je anders moet doen,
maar bij wat eindelijk erkend mag worden.
Bemin Jezelf,
Judith Bruin