In taoïstische visie is de persona iets anders dan het ego.
Waar het ego in de westerse psychologie vaak als ‘probleem’ wordt gezien, krijgt het binnen de taoïstische zienswijze een veel positievere plek. Het ego leeft in de nieren. Het draagt zorg voor jouw fysieke integriteit: goed eten, grenzen bewaken, opstaan als het moet. Een gezond ego draagt je. Het zorgt er bijvoorbeeld ook voor dat jij verschijnt op de juiste plek op het juiste moment.
De persona is wat we in het Westen vaak het ego noemen.
Ze ontstaat vooral in je vroege jaren — vanuit het lichaam — als reactie op de buitenwereld.
Je persona zorgt ervoor dat je de ‘grote, boze’ wereld overleeft.
Als kind kun je jezelf niet zelfstandig reguleren of je eigen behoeften vervullen. Je bent volledig afhankelijk van anderen voor liefde, veiligheid en erkenning.
Om zoveel mogelijk liefde, aandacht, aanraking, warmte en saamhorigheid te krijgen, stem je je af op je omgeving.
Je leert al snel welk gedrag meer ‘oplevert’. Je past je aan.
- Lief lachen in plaats van boos zijn.
- Zorgen in plaats van voelen.
- Sterk zijn in plaats van klein mogen zijn.
Deze gedragspatronen — dit overlevingsmechanisme — ontstaat bij iedereen.
En als ze vaak herhaald worden, vormen ze een deel van je persoonlijkheid.
Niet wie je bent, maar wie je bent geworden om te overleven in je gezin, familie en cultuur.
De persona is geen fout.
Ze is een uiterst intelligente en noodzakelijke reactie op de afhankelijkheidssituatie waarin je als kind nu eenmaal bent.
We krijgen allemaal te maken met onveiligheid, onvoorspelbaarheid en onmachtssituaties.
Als kind ontwikkel je dan manieren om daarmee om te gaan. Soms door je aan te passen. Soms door extra zichtbaar te worden. Soms juist door je terug te trekken.
Wat werkt, pas je vaker toe — en zo groeit je persona groter.
Dat maakt de persona een belangrijke bondgenoot in je kindertijd.
Zonder dit fenomeen zou je je niet veilig hebben kunnen voelen.
Ze is ontstaan uit liefde, uit verlangen naar verbinding. En is een kindstrategie.
Het probleem ontstaat pas wanneer deze strategie zich onbewust voortzet in je volwassen leven.
Want wat als je blijft verwachten dat de wereld zich zo gedraagt dat jouw behoeften vervuld worden?
Wat als je blijft pleasen, presteren of jezelf onzichtbaar maken — omdat dat ooit werkte?
Dan wordt de persona een blok aan je been. Ze gaat tegen je werken.
Want in feite vertoon je kinderlijk gedrag in een volwassen context.
De meeste mensen handelen in veel situaties nog steeds zoals ze dat altijd gedaan hebben. Op de automatische piloot.
Dat is niet vreemd.
Er wordt ons niet geleerd hoe dit mechanisme te herkennen. We gebruiken niet eens de juiste woorden — laat staan dat we leren hoe we de persona kunnen terugnemen.
De persona is geen masker dat je in één keer afgooit.
Het is een mechanisme dat je kunt leren zien.
Zodra je je er bewust van wordt, ontstaat er ruimte om opnieuw te kiezen.
Niet vanuit afwijzing — je persona heeft je gediend — maar vanuit volwassen aanwezigheid.
Door haar te (h)erkennen voor wat ze is: een kindstrategie in een volwassen leven.
Terugnemen betekent: verantwoordelijkheid nemen voor je eigen binnenwereld.
Zonder verwachting dat de ander je ziet, voedt of geruststelt.
Zonder te moeten verdwijnen of presteren.
De verschuiving van persona naar aanwezigheid is geen truc of quick fix.
Het is een innerlijke beweging.
Van buiten naar binnen. Terug naar je essentie.
Het vraagt de bereidheid om te verstillen. Om te kijken.
Om te voelen wat ooit nodig was, maar nu niet meer dient.
Zo wordt de persona niet je vijand, maar je toegangspoort.
Naar volwassen zijn, leven en liefhebben.
Bemin Jezelf.
Judith Bruin
Oprichter Sacred Sex Academy
en Sexual Trauma Healing